Rối loạn nhân cách ái kỷ (hội chứng ái kỷ) là gì?

Rối loạn nhân cách ái kỷ (hội chứng ái kỷ) là bệnh lý tâm thần được đặc trưng bởi những ảo tưởng và hành vi chỉ quan tâm đến bản thân, khao khát được thế giới ngưỡng mộ, thiếu sự đồng cảm với những người xung quanh và nuôi dưỡng tham vọng thành công chói sáng. 

Rối loạn nhân cách ái kỷ là bệnh gì?

Rối loạn nhân cách ái kỷ ( tên tiếng Anh là Narcissistic Personality Disorder – NPD ) là trạng thái nhân cách không bình thường, hiếm gặp. Những người mắc phải bệnh lý này chỉ chăm sóc đến chính mình, tự thổi phồng ngoại hình, năng lực, tính cách và thành tựu của bản thân nhưng lại thiếu vắng tấm lòng bao dung, rộng lượng với người khác .

Những bệnh nhân rối loạn nhân cách ái kỷ luôn coi bản thân là trung tâm của sự chú ý và xứng đáng được đối xử đặc biệt. Không chỉ sở hữu tính khí thất thường, họ còn dễ bị rối loạn nhân cách chống đối xã hội, rối loạn nhân cách ranh giới, rối loạn nhân cách kịch tính…

Nhà tâm lý học Kluger cho biết, những em bé mắc phải hội chứng ái kỷ thường có xu thế yên cầu, tham lam, nông nổi, ích kỷ, đấm đá bạo lực và không biết ăn năn hối lỗi. Chúng nhu yếu người khác phải chiều chuộng, nâng niu mình nhưng lại không chăm sóc đến tâm lý, cảm hứng của họ. Nếu bị trừng phạt thay vì tận hưởng, chúng sẽ than khóc vật vã .
Các nhà khoa học đang gióng lên hồi chuông cảnh báo nhắc nhở về “ đại dịch ái kỷ ” trên mạng xã hội. Trong thời đại công nghệ tiên tiến tăng trưởng như vũ bão lúc bấy giờ, nhiều người trở nên yêu thương chính mình quá mức, ảo tưởng về năng lực của bản thân, không đủ can đảm và mạnh mẽ đồng ý sai lầm đáng tiếc, yên cầu vô độ, không đồng ý dựng xây, góp sức và thiếu sự liên kết, đồng cảm với hội đồng .
Chứng rối loạn nhân cách ái kỷ hoàn toàn có thể dẫn đến hàng loạt khó khăn vất vả trong các mối quan hệ xã hội, rối loạn lo âu, trầm cảm, lạm dụng rượu bia, ma túy, 1 số ít yếu tố sức khỏe thể chất sức khỏe thể chất và tâm lý, hành vi tự tử .

8 dạng ái kỷ thường gặp

Các bộc lộ lâm sàng của chứng rối loạn nhân cách ái kỷ hoàn toàn có thể không rõ ràng. Hiện nay, giới trình độ vẫn đang tranh luận sôi sục về những thể dạng của hội chứng này. Căn cứ vào mức độ nghiêm trọng và biểu hiện hành vi, có 8 dạng ái kỷ phổ cập sau :

1. Ái kỷ lành mạnh

Không phải toàn bộ những người có đặc thù ái kỷ đều bị rối loạn nhân cách ái kỷ. Cẩm nang Chẩn đoán và Thống kế Rối loạn Tâm thần Hoa Kỳ cho biết, bệnh nhân cần cung ứng tối thiểu 55 % triệu chứng thường thì để được chẩn đoán mắc phải yếu tố này. Vì vậy, những người có một số ít biểu lộ nhưng không thực sự bị bệnh này. Đây là dạng ái kỷ lành mạnh .
Các chuyên viên nhận định và đánh giá, nhiều người mang một chút ít ái kỷ lành mạnh. Do đó, họ cảm thấy vui tươi, tự hào về thành tích cá thể và mong ước san sẻ với những người xung quanh. Bên cạnh đó, họ cũng rất tự tin, nhiệt huyết và tin cậy bản thân xứng danh với một đời sống tốt đẹp .

2. Ái kỷ tự cao

Dưới góc nhìn của ngành tâm lý học, tự cao là những cảm xúc tiêu biểu vượt trội hão huyền về bản thân. Với lòng ái kỷ tự cao, một người hoàn toàn có thể nhìn nhận quá cao giá trị và năng lượng thực tiễn của chính mình. Điều này hình thành ý thức cao về lòng tự trọng cũng như khao khát thống trị của họ so với quốc tế xung quanh .
Những người ái kỷ tự cao thường rất tự tin, nhiệt tình nhưng thiếu mất năng lực đồng cảm với người khác. Trong các cuộc chuyện trò, họ có xu thế tập trung chuyên sâu vào câu truyện, thưởng thức và tâm lý cá thể, khao khát nhận được sự chú ý quan tâm, ngưỡng mộ từ mọi người và thích nhìn người khác hoảng sợ, e sợ mình .

3. Ái kỷ khép kín

Tạp chí Tâm thần Hoa Kỳ ( AJP ) ghi nhận, những người bị ái kỷ khép kín thường nhã nhặn, nhút nhát, hay dằn vặt, dễ phát sinh lòng đố kỵ và khá nhạy cảm trước những lời nhận xét của mọi người. Với mong ước mãnh liệt là được người khác công nhận, kính nể, họ sẽ trở nên vô cùng bảo thủ, cố chấp khi đối lập với sự chỉ trích từ nhiều phía. Đây chính là nguyên do những người này luôn tin rằng bản thân quá đáng thương và đau khổ .

4. Ái kỷ ác tính

Những bệnh nhân ái kỷ ác tính có xu thế cư xử hung hăng, tàn ác và thích thao túng người khác. Họ cảm thấy vui sướng khi tận mắt chứng kiến người khác khổ sở. Nhóm đối tượng người tiêu dùng này đồng thời cũng bộc lộ chứng rối loạn nhân cách chống đối xã hội, thích dẫn dắt những người xung quanh, coi thường chuẩn mực xã hội và không hề hối hận về hành vi sai lầm của bản thân .

5. Ái kỷ tình dục

Những người ái kỷ tình dục bị ám ảnh can đảm và mạnh mẽ bởi nhu yếu tình dục và luôn nỗ lực tìm cách nhận được sự công nhận, ngưỡng mộ từ người một nửa yêu thương của mình. Họ luôn cố gắng nỗ lực thao túng người khác bằng chuyện tình dục và hành xử khá thô bạo trong các mối quan hệ lãng mạn .

6. Ái kỷ Soma

Những người ái kỷ Soma hoàn toàn có thể tìm được giá trị bản thân trải qua khung hình chính mình. Họ sẽ cảm thấy hài lòng và niềm hạnh phúc nếu bản thân điệu đàng, xinh đẹp hơn so với người khác .
Do đó, họ thường bị ám ảnh bởi cân nặng, ngoại hình, nhan sắc cá thể cũng như thích nhìn nhận ngoại hình của những người xung quanh. Ngoài ra, họ luôn ưu tiên mong ước của bản thân và bỏ lỡ nhu yếu của người khác .

7. Ái kỷ trí tuệ

Đặc trưng quan trọng nhất của nhóm người này là khao khát chứng minh và khẳng định bản thân trải qua sức mạnh tâm lý. Họ tin cậy rằng mình uyên bác, có tài năng và thông tuệ hơn người. Trong những năm tháng trưởng thành, họ luôn tìm cách phô diễn năng lượng và trí tuệ của mình .

8. Ái kỷ tâm linh

Những người ái kỷ tâm linh có khuynh hướng tận dụng những yếu tố tâm linh, tôn giáo để bao biện cho các hành vi sai lầm của mình. Họ thường rình rập đe dọa người khác bằng nhiều từ ngữ mang yếu tố tâm linh. Đồng thời, họ cũng cố gắng nỗ lực lý tưởng hóa, thần thánh hóa bản thân nhằm mục đích bảo vệ chính mình khỏi sự lo ngại, không an tâm, đồng thời củng cố, nâng cao vị thế xã hội .

Nguyên nhân dẫn đến chứng rối loạn nhân cách ái kỷ

Nguyên nhân của chứng bệnh này vẫn chưa được các nhà khoa học làm rõ. Tuy nhiên, nhiều giả thuyết cho rằng, gen di truyền đóng vai trò vô cùng quan trọng trong quy trình hình thành rối loạn nhân cách ái kỷ ( chiếm đến khoảng chừng 50 % ). Những hành vi của cha mẹ ( khen ngợi, nuông chiều, bỏ bê, ngược đãi … ) hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động thâm thúy đến đời sống niềm tin của bệnh nhân .
Bên cạnh đó, yếu tố văn hóa truyền thống và môi trường tự nhiên sinh sống ( xem các vai diễn ái kỷ, cuộc chiến tranh, môi trường tự nhiên thù địch … ) cũng liên hệ mật thiết đến sự hình thành – tăng trưởng của hội chứng này. Hai yếu tố rủi ro tiềm ẩn số 1 của bệnh lý gồm có : cha mẹ nhìn nhận quá cao năng lực, nhan sắc và tầm quan trọng của con trẻ hoặc cha mẹ chỉ trích, phê bình con nóng bức thái quá, khiến trẻ sợ hãi, ám ảnh .

Dấu hiệu nhận biết rối loạn nhân cách ái kỷ

Dạng rối loạn tâm thần này phổ biến ở đàn ông hơn phụ nữ và có thể bắt đầu từ thời thiếu niên hay lúc trưởng thành. Bệnh nhân thường rất yêu mến bản thân, đến nỗi trở nên phô trương, lố lăng, tự cao tự đại. Họ có xu hướng phòng vệ vững chắc và phản ứng quyết liệt khi hình ảnh hoàn hảo của bản thân bị đe dọa. Đa số người bệnh rất hung hăng và có lối sống không lành mạnh (chi tiêu quá tay, quan hệ tình dục phóng túng…).

Ngoài ra, bệnh nhân thường có vẻ người vô cùng mê hoặc, hấp dẫn. Điều này tạo nên lợi thế đặc biệt quan trọng cho họ trong những lần gặp gỡ tiên phong. Tuy nhiên, theo thời hạn, họ sẽ mở màn buồn bã, ưu tư và gặp phải rất nhiều khó khăn vất vả trong các mối quan hệ tráng lệ, lâu dài hơn. Thông thường, đời sống của những người rối loạn nhân cách ái kỷ sẽ xuống dốc từ từ từ độ tuổi 30 trở đi .
Các triệu chứng đặc trưng của chứng rối loạn nhân cách ái kỷ gồm có :

• Phóng đại khả năng và tài năng của bản thân
• Xấu hổ, tức giận khi bị phê phán, chỉ trích và phản ứng bột phát, gay gắt trước những lời góp ý, nhận xét
• Mong muốn được mọi người chú ý, công nhận và ngưỡng mộ
• Cố gắng đạt được mục tiêu của mình bằng cách lợi dụng những người xung quanh
• Không thể đồng cảm với người khác hoặc cố ý phớt lờ họ
• Nhạy cảm quá mức trước thất bại của bản thân
• Ảo tưởng về thành công của chính mình
• Ý thức mãnh liệt về quyền lợi cá nhân
• Đòi hỏi sự chiều chuộng, đáp ứng liên tục đến từ người khác
• Tin tưởng rằng bản thân thực sự xuất chúng, vượt trội và không thể đánh bại
• Quan tâm đặc biệt tới quyền lực, sắc đẹp, thành công và địa vị xã hội
• Cư xử thượng đẳng và khinh thường người khác để chứng minh bản thân vượt trội, cao quý
• Thường xuyên ghen tỵ với người khác và cho rằng người khác cũng đang ganh ghét mình
• Dễ tức giận hoặc trở nên thiếu bình tĩnh khi không được đối xử đặc biệt như mong muốn
• Gặp nhiều khó khăn trong việc điều chỉnh cảm xúc và hành vi
• Cảm thấy ủ rũ và chán nản khi nhận thức về sự thiếu hoàn hảo, chưa toàn diện của mình
• Có cảm giác xấu hổ, bất an, nhục nhã và dễ bị tổn thương trong sâu thẳm con người
• Thích đưa ra lời khuyên vì luôn cho rằng bản thân có kiến thức uyên thâm và góc nhìn sâu sắc
• Ghét phải chờ đợi
• Có tham vọng vô hạn trong cuộc sống
• Nghĩ rằng mình thực sự quan trọng, hấp dẫn, xuất sắc và quyến rũ
• Khao khát giành được chiến thắng trong mọi tình huống
• Nuôi dưỡng hận thù và luôn tìm cách đáp trả
• Không bao giờ hạ mình nhận lỗi, thường phủ nhận trách nhiệm

Biện pháp chẩn đoán rối loạn nhân cách ái kỷ

Bác sĩ chuyên khoa hoàn toàn có thể chẩn đoán chứng bệnh này trải qua việc nghiên cứu và điều tra tiền sử bệnh lý cũng như quan sát các triệu chứng và tín hiệu nhận ra của rối loạn nhân cách ái kỷ .
Thêm vào đó, bác sĩ cũng sẽ thực thi một số ít bài kiểm tra khác nhằm mục đích xác lập xem bệnh nhân có đang gặp phải một số ít yếu tố tương quan đến hội chứng này không. Theo DSM-5, các tiêu chuẩn chẩn đoán bệnh ái kỷ gồm có :

Sự rối loạn trong những hoạt động hàng ngày về:

• Nhân cách : Người bệnh dựa vào góc nhìn của người khác để xác định giá trị và tầm quan trọng của bản thân, hạ thấp người khác, tâng bốc chính mình.
• Hướng đi của bản thân : Mục đích sống quan trọng hàng đầu của họ là đạt được sự công nhận, ngưỡng mộ, tán thưởng của những người xung quanh. Họ cho rằng năng lực, khả năng và mục tiêu của họ rất đặc biệt và do đó, họ xứng đáng với những điều tốt đẹp nhất thế gian.

Sự rối loạn trong các mối quan hệ cá nhân và xã hội về:

• Thấu cảm : Bệnh nhân không thể nhận thức hay xác định được cảm xúc và mong muốn của người khác; phản ứng thái quá trước những phản hồi của những người xung quanh; đánh giá sức ảnh hưởng của mình lên người khác quá cao hoặc quá thấp.
• Quan hệ tình cảm : Người bệnh không hề quan tâm quan sát sở thích và nhu cầu của đối phương. Các mối quan hệ của họ chỉ tồn tại để đáp ứng kỳ vọng phục vụ cái tôi cá nhân.

Nhìn chung, hầu hết các ca rối loạn nhân cách ái kỷ đều được chẩn đoán ở độ tuổi trưởng thành vì đối tượng người tiêu dùng trẻ nhỏ và thanh thiếu niên vẫn đang trong quy trình tăng trưởng tâm ý và hoàn thành xong nhân cách. Tuy nhiên, nếu cần chẩn đoán bệnh lý ở hai nhóm người này, các triệu chứng phải lê dài tối thiểu 1 năm .

Phương pháp điều trị rối loạn nhân cách ái kỷ

Trên thực tiễn, tỷ suất mắc phải bệnh lý này không cao. Tuy nhiên, số lượng bệnh nhân đang tăng lên đáng kể. Tương tự các dạng rối loạn nhân cách khác, rối loạn nhân cách ái kỷ khá khó trị .
Phương pháp điều trị thông dụng nhất lúc bấy giờ là trị liệu tâm ý. Thông qua những cuộc trò chuyện, chuyên viên sẽ hướng dẫn người bệnh tò mò tiềm thức của bản thân, thiết kế xây dựng góc nhìn khách quan, tổng lực, từ đó đổi khác tâm lý, kiểm soát và điều chỉnh thái độ, tư duy và hành vi của họ .

Điều trị nội khoa

Hiện nay, chưa có bất kể loại thuốc nào hoàn toàn có thể chữa khỏi chứng bệnh này. Thế nhưng, nếu người bệnh có các bộc lộ lo âu, trầm cảm hoặc những thực trạng tương quan, bác sĩ chuyên khoa sẽ kê đơn một số ít loại thuốc chống lo âu và thuốc chống trầm cảm .

Trị liệu tâm lý

Liệu pháp tâm ý cá thể được xem là giải pháp điều trị rối loạn nhân cách ái kỷ số 1. Cha mẹ và những người thân trong gia đình trong mái ấm gia đình cần dữ thế chủ động trò chuyện với bệnh nhân hàng ngày để tăng cường kết nối. Bên cạnh đó, liệu pháp nhận thức hành vi cũng được nhiều bác sĩ tinh thần và chuyên viên tâm ý vận dụng. Kỹ thuật này giúp phát hiện những hành vi và niềm tin không lành mạnh, từ đó sửa chữa thay thế chúng bằng các thói quen và hành vi tích cực, sáng sủa .
Hiện nay, Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam đang là đơn vị chức năng tiên phong đi đầu trong nghành tâm ý trị liệu, chữa lành tâm bệnh tại Nước Ta. Với đội ngũ chuyên viên, Master Coach số 1 thuộc Ủy ban NLP Hoa Kỳ cùng hai cơ sở trị liệu quy mô lớn tại TP. Hà Nội, Hồ Chí minh, Trung tâm Tâm lý trị liệu NHC Việt Nam đã giúp hàng ngàn người mua mắc các hội chứng tâm ý, tâm bệnh tìm lại được sức khỏe thể chất, bình an và ý nghĩa đời sống .

Vấn đề tâm lý ở mỗi khách hàng là khác nhau. Bởi vậy, mỗi khách hàng sẽ được thiết kế chương trình trị liệu riêng với những mục đích cụ thể khác nhau. Tuy nhiên, với chứng rối loạn nhân cách ái kỷ, chuyên gia tâm lý trị liệu tâm lý tại NHC Việt Nam sẽ giúp khách hàng hiểu được nguyên nhân gốc rễ gây ra hội chứng này, biết cách quan sát và thấu hiểu suy nghĩ, cảm xúc, hành động của mình để từ đó biết yêu, thương bản thân mình đúng cách. Bước tiếp theo, chuyên gia sẽ giúp khách hàng nhận diện những niềm tin, tư duy tiêu cực, không đúng đắn ở bản thân, đánh đổ neo tiêu cực đó và cài đặt những niềm tin, tư duy tích cực và tương hỗ. Từ đó giúp khách hàng biết yêu thương người khác đúng cách để sống hài hòa, hòa hợp với các mối quan hệ xung quanh mình. Đồng thời, giải quyết những vấn đề tâm lý cụ thể ở từng khách hàng.

Để biết thêm thông tin chi tiết về giải pháp tâm lý trị liệu tâm lý cho chứng rối loạn nhân cách ái kỷ tại NHC Việt Nam, quý vị vui lòng liên hệ qua hotline: 096 589 8008 hoặc để lại thông tin cho chuyên gia tại đây.

Điều chỉnh lối sống

Để chữa khỏi rối loạn nhân cách ái kỷ, bệnh nhân cần góp vốn đầu tư nhiều thời hạn, tiền của, sức lực lao động, đồng thời cam kết kiên trì theo đuổi liệu trình, tuyệt đối không bỏ cuộc giữa chừng. Ngoài ra, bạn hãy :

• Suy nghĩ thoáng hơn, tập trung tối đa vào kết quả điều trị
• Tìm hiểu kỹ lưỡng về bệnh lý
• Tuân thủ mọi chỉ định của bác sĩ chuyên khoa
• Cai nghiện thuốc lá, ma túy và các chất kích thích
• Học cách thở sâu, quản lý căng thẳng và thư giãn thường xuyên
• Sống chan hòa, cởi mở
• Thăm khám ngay khi phát hiện các dấu hiệu tâm lý bất thường, nhất là khi xuất hiện ý nghĩ muốn làm hại chính mình hoặc người khác

Rối loạn nhân cách ái kỷ là bệnh lý hiếm gặp. Tuy nhiên, yếu tố hoàn toàn có thể dẫn đến nhiều hệ lụy khó lường cho bản thân bệnh nhân và hội đồng xã hội. Do đó, tất cả chúng ta cần tự nâng cao nhận thức và chủ động phòng tránh thực trạng này bằng cách duy trì lối sống lành mạnh, tiếp tục tâm sự với những người thân thương, thao tác điều độ và tích hợp thư giãn giải trí ý thức đúng cách .

Source: https://thiennhuong.com
Category: Sức Khỏe